Kontrola trzeźwości pracowników
Kontrola trzeźwości pracowników – prace nad projektem zmian zapisów do Kodeksu pracy, zakładających m.in. możliwość prowadzenia prewencyjnej kontroli trzeźwości wśród pracowników, wciąż trwają. Senat, po rozpatrzeniu uchwalonej przez Sejm na posiedzeniu w dniu 1 grudnia 2022 r. ustawy o zmianie ustawy – Kodeks pracy oraz niektórych innych ustaw [Dalej Ustawa zmieniająca], postanowił wprowadzić do jej tekstu 4 poprawki, poprawki te jednak nie odnoszą się do treści przepisów dotyczących tematyki kontrolnej.
Ustawa zmieniająca ...
Zgodnie z art. 1 Ustawy zmieniającej, w Ustawie z dnia 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy wprowadza się następujące zmiany po art. 221b dodaje się art. 221c –221h. Zgodnie z art. 221c § 1 k.p.
cyt.: „Jeżeli jest to niezbędne do zapewnienia ochrony życia i zdrowia pracowników lub innych osób lub ochrony mienia, pracodawca może wprowadzić kontrolę trzeźwości pracowników”.
Innymi słowy przepisy przewidują możliwość, co istotne, możliwość a nie obowiązek pracodawcy, w zakresie wprowadzenia kontroli trzeźwości pracowników. Pracodawca może skorzystać z przewidzianego rozwiązania tylko i wyłączenie w sytuacji, kiedy taka kontrola trzeźwości pracowników jest rozwiązaniem niezbędnym do tego aby zapewnić ochronę życia i zdrowia pracowników, może wprowadzić kontrolę trzeźwości pracowników także w sytuacji, kiedy jest to rozwiązanie niezbędne dla zapewnienia ochrony życia i zdrowia innych osób, jak również w sytuacji kiedy jest to rozwiązanie dla zapewnienia ochrony mienia. Widzimy zatem, iż pracodawca ograniczony został w swobodzie podejmowania decyzji o wprowadzeniu i stosowaniu kontroli trzeźwości pracowników. Kontrola trzeźwości nie może naruszać godności oraz innych dóbr osobistych pracownika, co oznacza, iż wprowadzając rozwiązania kontrole pracodawca został zobowiązany do takiej organizacji procesu badania, aby jego wykonanie gwarantowało, iż godność osób kontrolowanych i ich dobra osobiste nie zostaną naruszone.
Procedura prowadzenia prewencyjnej kontroli trzeźwości ...
Ustawodawca określa nie tylko przesłanki, jakie muszą być spełnione, aby dopuszczalne było prowadzenie kontroli trzeźwości, określa również tryb postępowania przy wprowadzaniu w życie regulacji dotyczących kontroli. Kontrola trzeźwości jest przeprowadzana przez pracodawcę:
- na zasadach określonych przez pracodawcę w układzie zbiorowym pracy lub w regulaminie pracy albo w obwieszczeniu, jeżeli pracodawca nie jest objęty układem zbiorowym pracy lub nie jest obowiązany do ustalenia regulaminu pracy, oraz
- z uwzględnieniem wymagań, jakie wynikają z przepisów wydanych na podstawie art. 22(1)g k.p.
Minister właściwy do spraw zdrowia w porozumieniu z ministrem właściwym do spraw wewnętrznych oraz ministrem właściwym do spraw pracy działając na podstawie delegacji ustawowej w drodze rozporządzenia określą mając na uwadze metodykę przeprowadzania badań, konieczność zapewnienia ochrony życia i zdrowia pracowników lub innych osób lub ochrony mienia, a także konieczność sprawnego przeprowadzania badań i zagwarantowania wiarygodności wyników badania krwi i moczu przy jednoczesnym poszanowaniu godności oraz innych dóbr osobistych pracownika i zasad ochrony danych osobowych:
- warunki i metody przeprowadzania badań na obecność alkoholu w organizmie pracownika oraz badań na obecność w organizmie pracownika środków działających podobnie do alkoholu przez pracodawcę oraz przez uprawniony organ powołany do ochrony porządku publicznego lub zlecanych przez ten organ,
- sposób dokumentowania badań przeprowadzanych lub zlecanych przez uprawniony organ powołany do ochrony porządku publicznego,
- wykaz środków działających podobnie do alkoholu.
Na czym polega kontrola trzeźwości ...
Kontrola trzeźwości obejmuje badanie przy użyciu metod niewymagających badania laboratoryjnego za pomocą urządzenia posiadającego ważny dokument potwierdzający jego kalibrację lub wzorcowanie. Badanie polega na stwierdzeniu:
- braku obecności alkoholu w organizmie pracownika, albo
- obecności alkoholu wskazującej na stan po użyciu alkoholu, albo
- obecności alkoholu wskazującej na stan nietrzeźwości w rozumieniu art. 46 ust. 2 albo 3 ustawy z dnia 26 października 1982 r. o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi.
Przypominam zgodnie z treścią ww. przepisu Ustawy o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi:
- stan po użyciu alkoholu zachodzi, gdy zawartość alkoholu w organizmie wynosi lub prowadzi do:
- stężenia we krwi od 0,2‰ do 0,5‰ alkoholu albo
- obecności w wydychanym powietrzu od 0,1 mg do 0,25 mg alkoholu w 1 dm3.
- stan nietrzeźwości zachodzi, gdy zawartość alkoholu w organizmie wynosi lub prowadzi do:
- stężenia we krwi powyżej 0,5‰ alkoholu, albo
- obecności w wydychanym powietrzu powyżej 0,25 mg alkoholu w 1 dm3.
Za równoznaczne ze stwierdzeniem braku obecności alkoholu w organizmie pracownika uznaje się przypadki, w których zawartość alkoholu nie osiąga lub nie prowadzi do osiągnięcia wartości właściwych dla stanu po użyciu alkoholu. W przypadku gdy wynik badania nie wskazuje na stan po użyciu alkoholu albo stan nietrzeźwości pracownika, okres niedopuszczenia pracownika do pracy
jest okresem usprawiedliwionej nieobecności w pracy, za który pracownik
zachowuje prawo do wynagrodzenia.
Przetwarzanie danych w związku z kontrolą trzeźwości ...
Pracodawca przetwarza informacje o dacie, godzinie i minucie badania, oraz jego wyniku wskazującym na stan po użyciu alkoholu albo stan nietrzeźwości wyłącznie w przypadku, gdy jest to niezbędne do zapewnienia ochrony dóbr, jakimi warunkuje się możliwość wprowadzenia kontroli trzeźwości, i przechowuje te informacje w aktach osobowych pracownika przez okres nieprzekraczający roku od dnia ich zebrania. Przepisu określają także szczególne warianty, w których to okres przechowywania został zmieniony. Ma to miejsce w przypadku zastosowania odpowiedzialności porządkowej – w tym wypadku okres przechowywania wynika z przepisu art. 113 k.p., jak również w sytuacji, kiedy informacje mogą stanowić lub stanowią dowód w postępowaniu prowadzonym na podstawie prawa, a pracodawca jest stroną tego postępowania lub powziął wiadomość o wytoczeniu powództwa lub wszczęciu postępowania – w tym wypadku okres przechowywania ulega przedłużeniu do czasu prawomocnego zakończenia postępowania. Po upływie odpowiednio ww. okresów informacje podlegają usunięciu.
Obowiązek informacyjny pracodawcy ...
Pracodawca o prowadzeniu kontroli trzeźwości informuje zatrudnionych pracowników, pozostających już w zatrudnieniu w momencie wprowadzenia kontroli w sposób przyjęty u danego pracodawcy nie później niż 2 tygodnie przed rozpoczęciem jej przeprowadzania. W odniesieniu do pracowników zatrudnianych już po wprowadzeniu obowiązku kontroli trzeźwości, w sytuacji, kiedy zgodnie z przyjętymi zasadami będą oni objęci procedurą kontroli pracodawca przekazuje takiemu pracownikowi, uwaga przed dopuszczeniem go do pracy informacje w postaci papierowej, albo w postaci elektronicznej, o grupie lub grupach pracowników objętych kontrolą trzeźwości, sposobie przeprowadzania kontroli trzeźwości, w tym rodzaju urządzenia wykorzystywanego do kontroli, czasie i częstotliwość jej przeprowadzania.
Niedopuszczenie pracownika do pracy ...
Pracodawca nie dopuszcza pracownika do pracy, jeżeli:
- kontrola trzeźwości wykaże obecność alkoholu w organizmie pracownika wskazującą na stan po użyciu alkoholu,
- kontrola trzeźwości wykaże obecność alkoholu w organizmie pracownika wskazującą na stan nietrzeźwości,
- zachodzi uzasadnione podejrzenie, że
- pracownik stawił się do pracy w stanie po użyciu alkoholu, albo
- pracownik stawił się do pracy w stanie nietrzeźwości lub
- spożywał alkohol w czasie pracy.
O niedopuszczeniu do pracy pracownika pracodawca przekazuje mu do wiadomości informację dotyczącą podstawy takiego niedopuszczenia go do pracy.
Badanie na żądanie pracodawcy albo niedopuszczonego pracownika ...
Co istotne na żądanie pracodawcy lub pracownika niedopuszczonego do pracy badanie stanu trzeźwości pracownika przeprowadza uprawniony organ powołany do ochrony porządku publicznego. Taki organ przeprowadza badanie stanu trzeźwości pracownika przy użyciu metod niewymagających badania laboratoryjnego. W wyjątkowych prawem określonych sytuacjach uprawniony organ powołany do ochrony porządku publicznego zleca przeprowadzenie badania krwi. Zabiegu pobrania krwi dokonuje osoba posiadająca odpowiednie kwalifikacje zawodowe.
Dodatkowe dane przetwarzane w związku z kontrolą trzeźwości ...
Organ przeprowadzający badanie przekazuje pracodawcy i pracownikowi niedopuszczonemu do pracy informację w formie pisemnej, obejmującą imię i nazwisko osoby badanej oraz jej numer PESEL, a w przypadku jego braku – serię i numer dokumentu potwierdzającego tożsamość, datę, godzinę oraz minutę przeprowadzonego badania, a także jego wynik. W przypadku przeprowadzenia kilku pomiarów organ przeprowadzający badanie przekazuje informację o czasie przeprowadzenia pomiarów i wyniku każdego z nich.
Procedura prowadzenia kontrolnego badania trzeźwości ...
Przygotowaliśmy dokumentację, która pozwala na stosowanie rozwiązań zakładających kontrolę trzeźwości przez pracodawcę. W ramach pakietu dokumentów otrzymują Państwo:
- Aktualizację RCPD – Kontrola trzeźwości pracowników;
- Wzór Klauzuli Informacyjnej dla pracowników podlegających kontroli trzeźwości;
- Wzór Informacji dla pracowników zatrudnionych w chwili wprowadzenia w życie kontroli;
- Wzór Informacji dla pracowników, którzy dopiero zostaną zatrudnieni po wejściu w życie przepisów o kontroli.
Materiały źródłowe ...
Rządowy projekt ustawy o zmianie ustawy – Kodeks pracy oraz niektórych innych ustaw (Druk 2335) [Dostęp: 28-12-2022r., godz.: 9:20]
Opinia prawna dotycząca rządowego projektu ustawy o zmianie ustawy -Kodeks pracy oraz niektórych innych ustaw (druk nr 2335) [Dostęp: 28-12-2022r., godz.: 9:20]
