Zmiana ustawy o Prawach Pacjenta

Zmiana Ustawy o Prawach Pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta z dnia 06 listopada 2008r. [dalej UoPPiRP] Zgodnie z art. 51 Ustawy z dnia 19 lipca 2019r., o zapewnianiu dostępności osobom ze szczególnymi potrzebami w UoPPiRP w art. 12 dotychczasową treść oznacza się jako ust. 1 i dodaje się ust. 2 w brzmieniu:

Zgodnie z art. 12 ust. 2 UoPPiRP

cyt.: „(…) Pacjent będący osobą ze szczególnymi potrzebami, o której mowa w ustawie z dnia 19 lipca 2019 r. o zapewnianiu dostępności osobom ze szczególnymi potrzebami (Dz. U. poz. 1696), ma prawo do otrzymania informacji, o których mowa w ust. 1 oraz w art. 9–11, w zrozumiały dla niego sposób, w szczególności z wykorzystaniem środków wspierających komunikowanie się, o których mowa w art. 3 ust. 5 ustawy z dnia 19 sierpnia 2011 r. o języku migowym i innych środkach komunikowania się (Dz. U. z 2017 r. poz. 1824).(…)”.

Uzasadnienie zmiany w UoPPiRP cyt.:"(...)Art. 51 projektu w ustawie z dnia 6 listopada 2008 r. o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta (Dz. U. z 2019 r. poz.1127.) wprowadza przepis dający pacjentowi będącemu osobą ze szczególnymi potrzebami prawo do otrzymania informacji o swoim stanie zdrowia, o zamiarze odstąpienia przez lekarza od leczenia pacjenta, o rodzaju i zakresie świadczeń zdrowotnych udzielanych przez podmiot udzielający świadczeń zdrowotnych (w tym o profilaktycznych programach zdrowotnych finansowanych ze środków publicznych), a także do informacji o prawach pacjenta - w zrozumiały dla niego sposób, w szczególności w formie dostosowanej do możliwości i potrzeb tej osoby, także za pomocą środków wspierających komunikowanie się. Oznacza to, iż osoba o szczególnych potrzebach może na podstawie niniejszego przepisu wnioskować, aby kontakt z nią odbywał się z zastosowaniem np. poczty elektronicznej, wiadomości tekstowych SMS lub MMS, komunikatorów internetowych lub komunikacji audiowizualnej, spełniających standardy dostępności dla osób niepełnosprawnych. Dzięki temu osoby te będą mogły otrzymać informację o stanie zdrowia w sposób zrozumiały dla siebie, przy zachowaniu jej poufności (brak konieczności korzystania np. asystenta czy członka rodziny), a także bez konieczności i każdorazowej wizyty w placówce opieki zdrowotnej, np. tylko w celu uzyskania informacji o wyniku badania. Niniejsza zmiana jest ukierunkowana w szczególności na poprawę sytuacji osób niesłyszących i niedosłyszących, które spotykają się z barierami komunikacyjnymi w wielu sferach, w tym w dostępie do służby zdrowia i komunikacji z personelem medycznym, a także osób starszych i o obniżonej mobilności.(...)".

Prawo do informacji

Zgodnie z art. 12 ust. 1 UoPPiRP

cyt.: „(…)Pacjent ma prawo do informacji o rodzaju i zakresie świadczeń zdrowotnych udzielanych przez podmiot udzielający świadczeń zdrowotnych, w tym o profilaktycznych programach zdrowotnych finansowanych ze środków publicznych, realizowanych przez ten podmiot. Przepisy art. 11 ust. 1 zdanie drugie i ust. 3 stosuje się odpowiednio.(…)”.

Proste to RODO Innymi słowy mowa jest o prawie do otrzymania informacji, nie tylko tych o których mowa w art. 12 ust. 1 UoPPiRP ale także tych określonych w art. 9–11 UoPPiRP.

Osoba ze szczególnymi potrzebami

Zgodnie z art. 3 ust. 3 Ustawy z dnia 19 lipca 2019 r. o zapewnianiu dostępności osobom ze szczególnymi potrzebami

cyt.: „(…) Użyte w ustawie określenia oznaczają: (…) osoba ze szczególnymi potrzebami – osobę, która ze względu na swoje cechy zewnętrzne lub wewnętrzne, albo ze względu na okoliczności, w których się znajduje, musi podjąć dodatkowe działania lub zastosować dodatkowe środki w celu przezwyciężenia bariery, aby uczestniczyć w różnych sferach życia na zasadzie równości z innymi osobami;(…)”.

Proste to RODO Innymi słowy prawo do informacji, przysługuje osobie ze szczególnymi potrzebami, czyli takiej osobie, która ze względu na swoje cechy zewnętrzne lub wewnętrzne, albo ze względu na okoliczności, w jakich się znajduje - musi podjąć dodatkowe działania lub musi zastosować dodatkowe środki w celu przezwyciężenia bariery, aby móc uczestniczyć w różnych sferach życia na zasadzie równości z innymi osobami.

Środki wspierające komunikowanie się

Zgodnie z art. 3 ust. 5 Ustawy z dnia 19 sierpnia 2011 r. o języku migowym i innych środkach komunikowania się

cyt.: „(…) Ilekroć w ustawie jest mowa o: (…) środkach wspierających komunikowanie się – należy przez to rozumieć rozwiązania lub usługi umożliwiające kontakt, w szczególności poprzez:

e) strony internetowe spełniające standardy dostępności dla osób niepełnosprawnych(…)”.

Proste to RODO Innymi słowy w przepisie mowa jest o prawie do otrzymania informacji: w zrozumiały sposób dla osoby ze szczególnymi potrzebami, co ma być realizowane poprzez wykorzystanie środków wspierających komunikowanie się, które przykładowo wyliczone zostały w art. 3 ust. 5 ustawy z dnia 19 sierpnia 2011 r. o języku migowym i innych środkach komunikowania się (Dz. U. z 2017 r. poz. 1824).

Zmiana od dnia 06 września 2021r.

Zgodnie z art. 73 ust. 3 Ustawy z dnia 19 lipca 2019 r. o zapewnianiu dostępności osobom ze szczególnymi potrzebami, która została ogłoszona w dniu 5 września 2019 r.

cyt.: „(…) art. 51(…) [dop. wchodzi] w życie po upływie 24 miesięcy od dnia ogłoszenia.(…)”.

Proste to RODO Innymi słowy przepis gwarantujący osobom ze szczególnymi potrzebami prawo do informacji przekazywanej w zrozumiały dla nich sposób w szczególności z wykorzystaniem środków wspierających komunikowanie się wchodzi w życie od 6 września 2021r.

Jak to będzie wyglądało w praktyce ...

Zmiana Ustawy o Prawach Pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta, która weszła w życie 06 września 2021r. – założenia ma trafne. Należy zwrócić uwagę na sytuację osób znajdujących się w szczególnej potrzebie. Jednak, jak będzie wyglądała praktyka stosowania tego przepisu w rzeczywistości, musimy poczekać. Nie wydaje się bowiem, przyjęcie za trafnej hipotezy, iż intencją ustawodawcy było stworzenie regulacji, która wymuszałaby na podmiotach medycznych posiadanie i posługiwanie się wymienionych przykładowo rozwiązaniami ułatwiającymi komunikowanie się. W praktyce oznaczałoby to np. zakup FAXu tak, aby realizowane były wnioski pacjentów o przesłanie im informacji właśnie za pośrednictwem tego środka komunikowania się. W mojej ocenie, za każdym jednak razem należy uwzględnić bariery jakie musi przezwyciężać osoba ze szczególnymi potrzebami tak, aby sposób przekazania jej informacji był dla niej w konkretnej sytuacji zrozumiały.

Uwaga na RODO ...

Warto także pamiętać, iż posługiwanie się wskazanymi środkami ułatwiającymi komunikowanie się związane jest z określonymi ryzykami w obszarze RODO. Pamiętać przy tym należy, iż przekazywane informacje zaliczane będą do danych osobowych szczególnej kategorii, do danych o stanie zdrowia. Problemów związanych z udostępnianiem informacji jest jednak znacznie więcej, o czym także należy pamiętać stosując nowe regulacije.