Wytyczne RPP i UODO jak realizować prawa pacjenta.
Wytyczne RPP i UODO jak realizować prawa pacjenta do informacji na odległość przez osoby uprawnione, opublikowane zostały, jako efekt porozumienia o wzajemnej współpracy pomiędzy RPP, a Prezesem UODO podpisanego 21 lipca 2020r. „Wytyczne RPP i UODO jak realizować prawa pacjenta do informacji na odległość”.
Uproszczony schemat postępowania.
Odpowiednie warunki organizacyjno techniczne.
W treści informacji czytamy, iż
cyt.: „(…)Według Rzecznika Praw Pacjenta oraz Prezesa Urzędu Ochrony Danych Osobowych podmioty lecznicze powinny stworzyć odpowiednie warunki techniczne oraz organizacyjne, z których pacjenci w łatwy sposób będą mogli się komunikować. Dlatego niezbędne jest przeprowadzenie analizy ryzyka dla procesu przekazywania danych na odległość pod kątem ochrony danych osobowych. Pomoże ona określić także szczegółowe zasady postępowania, według których personel medyczny będzie mógł pomóc pacjentom i ich bliskim. Dostosowanie takich działań do rekomendacji zawartych w niniejszych wytycznych pozwoli placówkom na realizację prawa pacjenta do informacji zgodnie z przepisami o ochronie danych osobowych, zarówno w czasie epidemii COVID-19, jak i po jej zakończeniu.(…)”.
W treści informacji czytamy, iż
cyt.: „(…)Jan Nowak, Prezes UODO zwraca uwagę, że przy przekazywaniu danych na odległość trzeba dochować szczególnej staranności, gdyż bardzo łatwo jest o pomyłkę, w wyniku której może dojść do ujawnienia danych innej osobie niż przez niego upoważnionej, np. członek rodziny pacjenta(…)”.
Podsumowanie.
Problematyczne kwestie.
Lektura prezentowanego opracowania prowadzi do wniosku, iż warto jest zwrócić uwagę na kilka elementów, o których mowa jest w wytycznych, jednak patrząc na nie z innej perspektywy.
Prawo do kontaktu telefonicznego, osobistego z innymi osobami.
Analizując zagadnienie omawiane nie wolno nam zapomnieć o tym, iż Pacjent podmiotu leczniczego wykonującego działalność leczniczą w rodzaju stacjonarne i całodobowe świadczenia zdrowotne w rozumieniu przepisów o działalności leczniczej ma prawo do kontaktu osobistego, telefonicznego lub korespondencyjnego z innymi osobami, tak samo jak ma prawo do tego aby odmówić kontaktu z takimi osobami.
Zgoda pacjenta, przedstawiciela ustawowego pacjenta.
Podkreślenia wymaga także fakt, iż nie tylko osoba upoważniona przez pacjenta, ale też przez przedstawiciela ustawowego pacjenta będzie miała prawo do informacji na temat stanu zdrowia pacjenta. Dodatkowo na marginesie warto zaznaczyć, iż w tym wypadku de facto mówimy o zgodzie na wyrażanej przez pacjenta albo przedstawiciela ustawowego pacjenta.
Przedstawiciel pacjenta także uprawniony do informacji.
Dla kompletności opracowania przypomnieć należy, iż uprawnionym z mocy prawa, nie na podstawie zgody pacjenta, do udzielenia mu informacji jest przedstawiciel ustawowy pacjenta. Oznacza to, iż weryfikując tożsamość osoby dzwoniącej warto jest także dokonać weryfikacji w tym zakresie.
Upoważnienie składane za pośrednictwem IKP.
Należy sprawdzić, czy pacjent udzielił upoważnienia do przekazywania informacji w podmiocie leczniczym lub Internetowym Koncie Pacjenta (w systemie) – wydaje się to oczywiste, nie mniej jednak warto jest aby jednostki już teraz zweryfikowały, czy ich aplikacje gabinetowe posiadają tego rodzaju funkcjonalność. Okazać bowiem może się, iż proces weryfikacji będzie utrudniony bądź niemożliwy.
System hasłowego weryfikowania tożsamości.
W dokumencie czytamy, iż przy przyjęciu pacjenta należy poprosić o wskazanie osób(wraz z danymi umożliwiającymi kontakt np. numer telefonu, adres e-mail), które upoważnia on do uzyskania informacji o jego stanie zdrowia, a także ustalenie systemu hasłowego (np. numer księgi głównej lub kodu/hasła), jak również poprosić pacjenta o przekazanie ustalonych kodów kontaktu do osób upoważnionych. Pacjenta należy poinformować o możliwości wskazania więcej niż jednej osoby. Nie mniej jednak, przyjął bym, daleko idącą ostrożność przy zastąpieniu systemu weryfikacji tożsamości np. z wykorzystaniem zestawu pytań, na rzecz systemu wyłącznie hasłowego.
Pytania kontrolne.
Zasadą powinno być, iż pracownik PWDL weryfikujący tożsamość dzwoniącego, który pragnie uzyskać informacje nt. stanu zdrowia pacjenta, udzielonych mu świadczeń, powinien posiadać obiektywną możliwość zweryfikowania zgodności udzielonych odpowiedzi z posiadanymi informacjami. Z tego względu rekomendowałbym, aby weryfikacji dokonywano w oparciu o dane zawarte w dokumentacji medycznej przede wszystkim. Podobnie rekomendowałbym, aby pytania, jakie padają nie były pojedyncze. Dla przykładu, fakt o tym, jakiego rodzaju tatuaż posiada pacjent może być informacją. Uwaga jednak pytania, jakie są zadawane należy dostosować do tego czy ustalamy tożsamość pacjenta, tj. czy rozmówca jest w stanie zidentyfikować dostatecznie osobę, o udzielenie informacji na temat której wnioskuje, oraz rozróżniamy to że ustalenia wymaga także tożsamość dzwoniącego. Nie można wnioskować z tego, iż rozmówca podaje jakie np. tatuaże ma pacjent, że to oznacza, iż jest automatycznie osobą, której informacje mogą zostać udzielone telefonicznie.
Dedykowany adres e-mail.
Decydując się na tego typu rozwiązanie, tj. wprowadzenie dedykowanego adresu email, który powinien obsługiwać korespondencję przychodzącą, zawierającą dokumentację potwierdzającą fakt wyrażenia zgody / upoważnienia do dokumentacji wnioskującym, pamiętać należy, iż założenie musi uwzględniać to, że taka korespondencja raczej nie będzie zaszyfrowana, co oznacza tyle, iż nas system teleinformatyczny, musi być zdolny do jej zabezpieczenia przez zagrożeniami.
Dziennik Ustaw [Link aktywny: 02-12-2020] Ustawa z dnia 6 listopada 2008 r. o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta
Portal GOV.pl [Link aktywny: 02-12-2020] Realizacja prawa pacjenta do informacji na odległość przez osoby uprawnione – wytyczne Rzecznika Praw Pacjenta oraz Prezesa Urzędu Ochrony Danych Osobowych
Przygotowaliśmy procedurę z wzorami i wprowadzeniem
- Kto ma prawo do informacji o stenie zdrowia pacjenta?
- Jaki jest zakres możliwych do udzielenia informacji?
- Co w sytuacji, kiedy pacjent jest niepełnoletni?
- Czy można ograniczyć pacjenta w prawie do informacji o jego stanie zdrowia?
- Jak ma się zachować lekarz w sytuacji, w której np. są złe rokowania co do stanu zdrowia pacjenta?
- W jaki sposób przyjmować zgody na udzielanie informacji?
- Czy należy wprowadzić hasła dla identyfikacji?
- Co kiedy pacjent nie ukończył 16 roku życia?
- Jak postąpić, kiedy policjant prosi o informacje nt. pobytu pacjenta w placówce?
- Jakie wprowadzić mechanizmy identyfikacji tożsamości na odległość?
- Kto to jest osoba bliska, i jak ustalić jej tożsamość np. przez telefon?
- Jak należy postępować, kiedy pacjent jest nieprzytomny?
- Kogo informować, kiedy pacjent jest niezdolny do zrozumienia znaczenia informacji?
