Kto ma podawać dzieciom adrenalinę w placówkach oświatowych ...
Kto ma podawać dzieciom adrenalinę w placówkach oświatowych – w odpowiedzi na wystąpienia podejmowane przez Rzecznika Praw Obywatelskich, Ministerstwo zdrowia sformułowało swoje stanowisko w sprawie.
Streszczenie tematu ...
RPO działając na podstawie wniosków rodziców dzieci dotkniętych ciężką alergią podjął temat związany z koniecznością uregulowania zasad podawania leków, wykonywania innych czynności w odniesieniu do dzieci z chorobami przewlekłymi. Jak informuje w swoim Komunikacie RPO samo Ministerstwo Zdrowia podjęło decyzję o uregulowaniu zasad podawania leków, za sprawą procedowania projektu ustawy o zdrowiu dzieci i młodzieży w wieku szkolnym, jednak w odniesieniu do przedszkoli, kwestia pozostała otwartą, a w 2018 r. Minister Zdrowia cyt.: „nie widział potrzeby zmiany podejścia, choć nie wykluczał tego w przyszłości.”. Dnia 11 stycznia 2022 r. zastępca RPO Stanisław Trociuk wystąpił w sprawie do Ministerstwa Zdrowia. W odpowiedzi na ww. wystąpienie RPO otrzymał wyjaśnienia pisemne z dnia 10 lutego 2022r., [ZPR.664.6.2022.AW]
Aktualne stanowisko MZ ...
Ministerstwo Zdrowia w pisemnym stanowisku z dnia 21 lutego 2024r., [ZPR.664.6.2024.AW] wyjaśniło co następuje:
cyt.: „(…)Procedowany w minionej kadencji Rządu projekt ustawy o zmianie ustawy o Państwowym Ratownictwie Medycznym oraz niektórych innych ustaw (UD396) zawierał przepisy dotyczące rozszerzenia definicji pierwszej pomocy o podawanie leków wydawanych z przepisu lekarza przez świadków zdarzenia. Projekt został wniesiony do rozpatrzenia przez Stały Komitet Rady Ministrów, ale ostatecznie Komitet nie podjął rozstrzygnięcia w zakresie jego przyjęcia. W związku z powyższym w najbliższym czasie zostaną podjęte decyzje co do zakresu i trybu procedowania zmian objętych ww. nowelizacją, w tym zmiany definicji pierwszej pomocy uwzględniającej możliwość podawania leków w powyższym zakresie.(…)”.
cyt.: „(…)W odniesieniu do określenia ramowego programu szkolenia z pierwszej pomocy, obejmującego postępowanie w przypadku wystąpienia wstrząsu anafilaktycznego, należy podkreślić, że zakres szkolenia z pierwszej pomocy nie jest określony w przepisach prawa i brak obecnie upoważnienia ustawowego do jego określenia. Jednocześnie przypominamy, że lek ten (np. EpiPen) może i powinien być podany przez świadka zdarzenia, niezależnie od posiadanych przez niego kwalifikacji, w sytuacji nagłej, gdy występują wskazania do jego podania, a osoba aplikująca lek jest zaznajomiona ze wskazaniami do jego stosowania oraz sposobem podawania. Jak wynika z charakterystyki produktu leczniczego (ChPL), wszystkich pacjentów, którym przepisuje się produkt zawierający adrenalinę jako substancję czynną, należy dokładnie poinformować o wskazaniach do stosowania oraz właściwym sposobie podawania. ChPL zaleca również przeszkolenie osób z najbliższego otoczenia pacjenta (np. rodziców, opiekunów, nauczycieli) w zakresie poprawnego stosowania produktu w przypadku konieczności udzielenia pomocy w nagłej sytuacji. Zalecenia zawarte w ChPL są zbieżne z wytycznymi dotyczącymi zasad udzielania pierwszej pomocy wydawanymi przez międzynarodowe towarzystwa naukowe (np. European Resuscitation Council, Amercian Heart Association).(…)”.
cyt.: „(…)W celu ujednolicenia procedur w tym zakresie Minister Zdrowia ogłosił w drodze obwieszczenia zalecenia postępowania dotyczące opieki nad uczniami z anafilaksją, astmą oskrzelową, alergicznym nieżytem nosa, atopowym zapaleniem skóry i pokrzywką w szkole (Dz. Urz. Min. Zdrow. z 2022 r. poz. 116), opracowane przez Polskie Towarzystwo Alergologiczne. Rozwiązania określone w przepisach dla szkół mogą być pomocniczo stosowane w przedszkolach lub żłobkach.(…)”.
Przetwarzanie danych o stanie zdrowia dziecka ...
Jak wyjaśnia Mariusz Stasiak vel Stasek
cyt.: „Zgodnie z art. 155 Ustawy z dnia 16 grudnia 2016r. Prawo oświatowe w celu zapewnienia dziecku, podczas jego pobytu w publicznym przedszkolu, oddziale przedszkolnym w publicznej szkole podstawowej, publicznej innej formie wychowania przedszkolnego, publicznej szkole i publicznej placówce, odpowiedniej opieki, odżywiania oraz metod opiekuńczo-wychowawczych rodzic dziecka przekazuje dyrektorowi przedszkola, szkoły lub placówki uznane przez niego za istotne dane o stanie zdrowia, stosowanej diecie i rozwoju psychofizycznym dziecka. Władza rodzicielska sprawowana przez rodziców obejmuje w szczególności ich obowiązek do sprawowania nad nim pieczy, czego przejawem jest zapewnianie dziecku należnej mu ochrony zdrowia i życia. Wynika to wprost z zapisu art. 95 § 1 Ustawa z dnia 25 lutego 1964 r. – Kodeks rodzinny i opiekuńczy (t.j. Dz.U.2023 poz. 2809). Reasumując z ww. przepisów oraz art. 155 PO wynika, iż rodzice mają obowiązek przekazywania dyrektorom placówek oświatowych istotnych danych o stanie zdrowia dziecka, stosowanej diecie, czy rozwoju psychofizycznym. Obowiązkiem natomiast dyrektorów wykonujących zadania związane z zapewnieniem bezpieczeństwa uczniom i nauczycielom w czasie zajęć organizowanych przez szkołę lub placówkę, jest stworzenie takich reguł postępowania, aby podczas przebywania dziecka w placówce, kiedy wystąpi konieczność ordynacji określonych leków, albo też zastosowania innych działań, podyktowanych sytuacją zdrowotną dziecka, było to możliwe. Obowiązki takie na Dyrektora nakłada art. 7 ust. 2 pkt. 6) ustawy z dnia 26 stycznia 1982 r. Karta Nauczyciela (t.j. Dz.U. 2023 poz. 984) oraz art. 68 ust. 1 pkt. 6) Ustawa z dnia 14 grudnia 2016 r. – Prawo oświatowe (t.j. Dz.U.2023 poz. 900), natomiast na nauczycieli art. 6 pkt. 1) Karty Nauczyciela. Dyrektorzy pamiętać powinni o tym, iż podawanie leków podczas pobytu ucznia w szkole przez pracowników szkoły może odbywać się wyłącznie za ich pisemną zgodą oraz na podstawie upoważnienia przez rodzica, ale także w określonych przypadkach po odpowiednim przeszkoleniu.„
Tryb postępowania w przypadku wystąpienia anafilaksji ...
Anafilaksja: ciężka, natychmiastowa (rozwijająca się w ciągu od kilku do kilkunastu minut) reakcja alergiczna, która stanowi zagrożenie życia chorego.
Przyczyny: do najczęstszych przyczyn anafilaksji należy pokarm (np. mleko, jajko, orzechy arachidowe, soja i inne), leki i użądlenie przez owady błonkoskrzydłe. Obraz anafilaksji może wystąpić po wysiłku fizycznym (np. zajęcia wychowania fizycznego).
Objawy: gwałtowne pojawienie się po posiłku, podaniu leku, użądleniu, wysiłku fizycznym, co najmniej dwóch z poniższych objawów:
- zaczerwienienie skóry lub pokrzywka;
- silny świąd dłoni, stóp i całego ciała;
- napad kaszlu;
- obrzęk w gardle;
- obrzęk języka;
- duszność;
- świszczący oddech;
- brak kontaktu;
- utrata świadomości.
Postępowanie:
- wezwij zespół ratownictwa medycznego (nr alarmowy 112 lub 999) oraz powiadom rodzica ucznia – jeżeli możesz poproś o to inną osobę; w przypadku potrzeby, poproś dyspozytora ratownictwa medycznego o wskazówki, jak pomóc uczniowi;
- w przypadku pojawienia się co najmniej 2 objawów, w miarę dostępności podaj autowstrzykiwacz lub ampułkostrzykawkę z adrenaliną (samodzielne podanie przez ucznia, pielęgniarkę środowiska nauczania i wychowania albo higienistkę szkolną lub nauczyciela po odpowiednim przeszkoleniu), w przednioboczną powierzchnię uda w 1/3 jego górnej części, w następujący sposób:
a) adrenalina we wstrzykiwaczu:
– chwyć wstrzykiwacz tak, aby dłoń była zaciśnięta w pięść wokół wstrzykiwacza, a pomarańczowa końcówka była skierowana w dół,
– drugą ręką zdejmij niebieskie zabezpieczenie znajdujące się po przeciwnej stronie,
– trzymaj pomarańczową końcówkę ok. 10 cm od uda i przez ubranie przyciśnij mocno autowstrzywkiwacz do uda aż usłyszysz „klik” rozpoczęcia podawania leku,
– przytrzymaj ok. 10 sekund,
b) adrenalina w ampułkostrzykawce:
– zdejmij nasadkę igły, nie zdejmuj blokady na tłoku,
– wbij igłę w udo, nie podawaj przez ubranie,
– naciśnij tłok aż poczujesz opór,
– przytrzymaj przez kilka sekund,
– wyjmij igłę;
- pozwól uczniowi przyjąć dowolną pozycję ciała;
- uważnie obserwuj ucznia i nie pozostawiaj jego bez opieki osoby dorosłej;
- po podaniu adrenaliny sprawdź, czy uczeń posiada przy sobie inne leki przepisane przez lekarza do podania w przypadku wstrząsu anafilaktycznego; podaj zgodnie z zaleceniem, jeżeli jest to możliwe (uwaga, w przypadku utraty przytomności nie podawać leków w postaci doustnej);
- w przypadku braku reakcji na podaną adrenalinę należy podać drugą i trzecią dawkę adrenaliny domięśniowo w odstępach 5–15 minutowych.
Źródło: Obwieszczenie Ministra Zdrowia z dnia 3 listopada 2022 r. w sprawie zaleceń postępowania dotyczących opieki nad uczniami z anafilaksją, astmą oskrzelową, alergicznym nieżytem nosa, atopowym zapaleniem skóry i pokrzywką w szkole
Materiały źródłowe wykorzystane w materiale
Komunikat RPO [VII.7037.164.2020] – Kto ma podawać dzieciom adrenalinę w placówkach oświatowych – [Dostęp dnia: 06.03.2024r., godz.: 8:30]
Wystąpienie RPO do MZ z 11.01.2022 – [Dostęp dnia: 06.03.2024r., godz.: 8:30]
Odpowiedź MZ z 10.02.2022 – [Dostęp dnia: 06.03.2024r., godz.: 8:30]
Odpowiedź MZ z 21.02.20224 – [Dostęp dnia: 06.03.2024r., godz.: 8:30]
Obwieszczenie Ministra Zdrowia z dnia 3 listopada 2022 r. w sprawie zaleceń postępowania dotyczących opieki nad uczniami z anafilaksją, astmą oskrzelową, alergicznym nieżytem nosa, atopowym zapaleniem skóry i pokrzywką w szkole – [Dostęp dnia: 06.03.2024r., godz.: 8:30]
