Podstawa prawna wprowadzenia limitów na recepty

Podstawa prawna wprowadzenia limitów na recepty – wystąpienie Rzecznika Praw Obywatelskich [V.7013.59.2023.ETP] przyniosło efekt w postaci stanowiska Piotra Węcławika, dyrektora Departamentu Innowacji Ministerstwa Zdrowia [DIWP.024.103.2023.KW]. Przypomnijmy, działający z upoważnienia Rzecznika Praw Obywatelskich, Dyrektor Zespołu Zespół Prawa Administracyjnego i Gospodarczego BRPO, wystąpił do dyrektora Departamentu Lecznictwa Ministerstwa Zdrowia o zajęcie stanowiska w sprawie, zwłaszcza o wskazanie podstawy prawnej limitów wprowadzonych na wystawianie e-recept przez lekarzy.

Odpowiedź Dyrektora Departamentu Innowacji Ministerstwa Zdrowia [DIWP.024.103.2023.KW] cyt.:"(...)Wprowadzenie dziennego limitu przyjętych pacjentów oraz wystawianych recept nierefundowanych, miało i ma charakter techniczny. Minister Zdrowia, wdrażając powyższe ograniczenia działał na podstawie § 1 ust. 2 i 3 rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów w sprawie szczegółowego zakresu działania Ministra Zdrowia (Dz. U. z 2021 r. poz.932), art. 7 ust. 2 ustawy z dnia 28 kwietnia 2011 r. o systemie informacji w ochronie zdrowia (Dz. U. z 2022 r. poz. 1555, z późn. zm.) oraz § 2 pkt 3 Statutu Centrum e-Zdrowie stanowiącego załącznik Nr 1 do Zarządzenia Ministra Zdrowia z dnia 4 czerwca 2020 r. w sprawie Centrum e-Zdrowia (Dz. Urz. Min. Zdr. poz. 42, z późn. zm.) w zw. z art. 11 ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (Dz. U. z 2022 r. poz. 2561, z późn. zm.) oraz art. 44 ust. 3 pkt 1 ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych (Dz. U. z 2023 r. poz. 1270, z późn. zm.).(...)".

Stanowisko RPO w sprawie wskazanych przepisów ...

Jak czytamy w piśmie będącym odpowiedzią RPO na sformułowane stanowisko przez MZ w sprawie podstaw prawnych dla wprowadzenia limitów na wystawianie e-recept

cyt.: „(…)Niewątpliwie mając na uwadze powyższe przepisy Minister Zdrowia uczestniczy w ustalaniu polityki państwa w zakresie ochrony zdrowia, odpowiadając za jej treść i realizację poprzez kierowanie działem administracji rządowej – zdrowie oraz wypełnianie zadań wyznaczonych przez Prezesa Rady Ministrów. Powyższe odbywa się przez inicjowanie oraz realizację polityki rządu w zakresie ochrony zdrowia poprzez, między innymi, przygotowywanie projektów aktów normatywnych.(…)”.

Wystąpienie RPO [V.7013.59.2023.ETP] cyt.: "(...)We wskazanych regulacjach prawnych nie ma jednak powszechnie obowiązującego przepisu stanowiącego podstawę prawną wprowadzonych przez Centrum e-Zdrowia limitów w wystawianiu e-recept przez lekarzy. Przepisy te nie przyznają również Ministrowi Zdrowia kompetencji do wprowadzania tego typu ograniczeń. Natomiast przepisy Statutu Centrum e-Zdrowie stanowiącego załącznik Nr 1 do Zarządzenia Ministra Zdrowia z dnia 4 czerwca 2020 r. w sprawie Centrum e- Zdrowia (Dz. Urz. Min. Zdr. poz. 42, z późn. zm.) są regulacjami wewnętrznymi i zgodnie z art. 93 ust. 2 Konstytucji RP i nie mogą stanowić podstawy decyzji wobec obywateli, osób prawnych oraz innych podmiotów.(...)".

Argumentacja przytoczona przez RPO ...

cyt.: „(…)Należy podkreślić, że zgodnie z art. 87 ust. 1 Konstytucji źródłami powszechnie obowiązującego prawa Rzeczypospolitej Polskiej są: Konstytucja, ustawy, ratyfikowane umowy międzynarodowe oraz rozporządzenia. Konstytucyjny system źródeł prawa opiera się na podziale źródeł prawa na źródła prawa powszechnie obowiązującego (art. 87 Konstytucji) i źródła prawa wewnętrznego (art. 93 Konstytucji). Trybunał Konstytucyjny w wyroku z dnia 28 czerwca 2000 r., sygn. K 25/99 (OTK ZU nr 5/2000, poz. 141), wykluczył istnienie jakiejś trzeciej, pośredniej kategorii źródeł prawa. Konstytucyjna regulacja źródeł prawa powszechnie obowiązującego przybrała charakter zamkniętego wyliczenia powszechnie obowiązujących aktów normatywnych i podmiotów uprawnionych do ich stanowienia(…)”.

cyt.: „(…)Jednocześnie otrzymuję sygnały ze środowiska lekarskiego, że wprowadzone zmiany polegają na ingerencji w prawo wykonywania zawodu przez lekarzy, a w konsekwencji mogą prowadzić do ograniczenia praw pacjentów do świadczeń opieki zdrowotnej. Stosownie do art. 68 ust. 2 Konstytucji warunki i zakres udzielania świadczeń zdrowotnych obywatelom określa ustawa, a nie innego typu akt prawny. Pragnę ponadto podkreślić, że zgodnie z art. 31 ust. 3 wszelkie ograniczenia wolności i praw konstytucyjnych mogą być przyjmowane tylko w formie ustawy(…)”.

Podstawa prawna wprowadzenia limitów na recepty

Wystąpienie RPO [V.7013.59.2023.ETP] cyt.: "(...)Dlatego też zwracam się do Pana Ministra z uprzejmą prośba o ustosunkowanie się do powyższych wątpliwości. Nie kwestionuję, że z uwagi na określone okoliczności może zachodzić potrzeba wprowadzenia ograniczeń w zakresie upoważnienia lekarzy do wystawiania recept. Tego typu ograniczenia powinny jednak być wolne od wątpliwości co do istnienia podstawy prawnej w ustawie czy przynajmniej innym akcie prawa powszechnie obowiązującego, wydanym na podstawie upoważnienia ustawowego. Wobec powyższego, na podstawie art. 16 ust. 1 ustawy z dnia 15 lipca 1987 r. o Rzeczniku Praw Obywatelskich (t.j. Dz. U. z 2023 r. poz. 1058) zwracam się do Pana Ministra z uprzejmą prośbą o wyrażenie stanowiska w podnoszonej sprawie..(...)".