Weryfikacja PESEL przy zawieraniu umowy OC
Weryfikacja PESEL przy zawieraniu umowy OC – kilka słów na temat rządowego projektu ustawy o zmianie ustawy o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych oraz ustawy o ewidencji ludności [Druk 1343]. Projektowane przepisy zakładają wprowadzenie zmian w ustawie z dnia 22 maja 2003 r. o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych [dalej UUO] oraz w Ustawie z dnia 24 września 2010 r. o ewidencji ludności [dalej UoEL].
Możliwość weryfikacji numeru PESEL
Zgodnie z art. 5 UUO Ubezpieczający zawiera umowę ubezpieczenia obowiązkowego z wybranym zakładem ubezpieczeń, wykonującym działalność ubezpieczeniową w zakresie tego ubezpieczenia. Zakład ubezpieczeń posiadający zezwolenie na wykonywanie działalności ubezpieczeniowej w grupach obejmujących ubezpieczenia obowiązkowe nie może odmówić zawarcia umowy ubezpieczenia obowiązkowego, jeżeli w ramach prowadzonej działalności ubezpieczeniowej zawiera takie umowy ubezpieczenia.Przypomnijmy ponadto, iż posiadacz pojazdu mechanicznego jest obowiązany zawrzeć umowę obowiązkowego ubezpieczenia OC posiadaczy pojazdów mechanicznych za szkody powstałe w związku z ruchem posiadanego przez niego pojazdu.
Możliwość a nie obowiązek weryfikacji ...
Treść uzasadnienia wskazuje na to, iż
cyt.: „Celem projektu ustawy jest ograniczenie sytuacji, w których dochodzi do zawierania umów obowiązkowego ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych za szkody powstałe w związku z ruchem tych pojazdów, przy użyciu skradzionych danych osobowych, z wykorzystaniem danych osobowych osób, które dokonały zastrzeżenia numeru PESEL. Wzrastająca liczba kradzieży numerów PESEL z różnych ewidencji sprawiła, że przestępcy zaczęli je wykorzystywać do zawierania obowiązkowej umowy ubezpieczenia OC posiadaczy pojazdów mechanicznych, która to umowa jest zawierana na skradzione dane osobowe. Obecnie zakłady ubezpieczeń nie posiadają uprawnienia do weryfikacji zastrzeżenia numeru PESEL w rejestrze zastrzeżeń numerów PESEL, w związku z tym przy zawieraniu umów ubezpieczenia OC posiadaczy pojazdów mechanicznych nie posiadają informacji o zastrzeżeniu takich danych.”
cyt.: „Zmiany ustawy o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych zakładają przyznanie uprawnienia weryfikacji zastrzeżenia numeru PESEL dla zakładów ubezpieczeń w zakresie umów ubezpieczenia OC posiadaczy pojazdów mechanicznych. Przedmiotowa weryfikacja będzie odbywać się za pośrednictwem systemu teleinformatycznego UFG, który stanowi węzeł informacyjny dla zakładów ubezpieczeń pośredniczący w komunikacji z różnymi rejestrami publicznymi (art. 1 projektu). W przypadku zastrzeżenia numeru PESEL zakład ubezpieczeń będzie mógł odmówić zawarcia umowy, w celu ochrony danych i tożsamości klientów zakładów ubezpieczeń (art. 1 projektu).”.
cyt.: „Zmiany ustawy o ewidencji ludności zakładają rozszerzenie katalogu podmiotów, którym będą udostępniane dane o zastrzeżeniu numeru PESEL, o zakłady ubezpieczeń, które będą zawierały umowy obowiązkowego ubezpieczenia OC posiadaczy pojazdów mechanicznych oraz o Ubezpieczeniowy Fundusz Gwarancyjny, który będzie pośredniczył w przekazywaniu takich danych (art. 2 projektu). Powyższa propozycja zakłada przyznanie zakładom ubezpieczeń uprawnienia do weryfikacji zastrzeżenia numeru PESEL przed zawarciem umów ubezpieczenia OC komunikacyjnego, bez konieczności każdorazowej weryfikacji zastrzeżenia numeru PESEL. „.
Jeszcze raz, aby było oczywiste ...
Zakład ubezpieczeń otrzyma uprawnienie, co należy podkreślić, będzie miał prawo, a nie obowiązek weryfikacji czy numer PESEL ubezpieczającego lub osoby, na rzecz której ma być zawarta umowa, o której mowa w art. 23 ust. 1, jest zastrzeżony. W przypadku gdy weryfikacja, podkreślam jeśli Zakład ubezpieczeń w ogóle jej dokona, wykaże, że numer PESEL jest zastrzeżony, przepisu art 5 ust. 2 nie stosuje się, co oznacza, iż Zakład ubezpieczeń posiadający zezwolenie na wykonywanie działalności ubezpieczeniowej w grupach obejmujących ubezpieczenia obowiązkowe będzie mógł odmówić, odmówić zawarcia umowy ubezpieczenia obowiązkowego, jeżeli w ramach prowadzonej działalności ubezpieczeniowej zawiera takie umowy ubezpieczenia.
Sprawdźmy zatem jak to będzie w praktyce ...
Pytanie: Czy, Zakłady ubezpieczeń będą miały obowiązek weryfikowania faktu zastrzeżenia numeru PESEL przed zawarciem umowy OC komunikacyjnego?
Odpowiedź: Nie, projektowane przepisy nie zakładają obligatoryjnego, obowiązkowego weryfikowania zastrzeżenia numeru PESEL przed zawarciem umowy obowiązkowego ubezpieczenia OC posiadacza pojazdu mechanicznego.
W uzasadnieniu do projektu przepisów czytamy cyt.: „(…) W tej sytuacji uzależnienie przez zakład ubezpieczeń zawarcia umowy obowiązkowego ubezpieczenia OC posiadaczy pojazdów mechanicznych od uprzedniego obligatoryjnego zweryfikowania numeru PESEL klienta czy też ustanowienie jednoznacznego i generalnego obowiązku odmowy zawarcia takiej umowy mogłoby rodzić negatywne konsekwencje dla obywateli w określonych sytuacjach. Dotyczy to możliwości niedochowania ustawowych terminów na zawarcie umowy obowiązkowego ubezpieczenia OC przez osoby chcące wycofać zastrzeżenie numeru PESEL, np. w czasie okresowej niedostępności systemu teleinformatycznego, w którym prowadzony jest rejestr zastrzeżeń numerów PESEL, okresowej niedostępności usługi cofnięcia zastrzeżenia numeru PESEL lub w przypadku opóźnienia uwzględnienia dokonanego cofnięcia w rejestrze zastrzeżeń. Do podobnej sytuacji może dochodzić, gdy osoba chcąca zawrzeć umowę ubezpieczenia będzie wykluczona cyfrowo, a stacjonarne placówki umożliwiające cofnięcie zastrzeżenia będą nieczynne. Dodatkowo przyjęcie obligatoryjności weryfikacji zastrzeżenia numeru PESEL przez zakład ubezpieczeń oraz generalnego obowiązku odmowy zawarcia umowy ubezpieczenia utrudniałoby stosowanie klauzuli prolongacyjnej wynikającej z przepisów ustawy o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych. Klauzula ta ma na celu ochronę ubezpieczonego i polega na automatycznym odnowieniu się umowy ubezpieczenia na kolejny okres, jeśli składka została w pełni opłacona a umowa ubezpieczenia nie została wcześniej wypowiedziana. Uzależnienie tego automatyzmu od wcześniejszego potwierdzenia, że PESEL nie został zastrzeżony, mogłoby prowadzić do sytuacji, że ubezpieczony zostanie pozbawiony ochrony ubezpieczeniowej bez świadomości, że tak się stało. To z kolei mogłoby prowadzić do nieoczekiwanych przerw w ubezpieczeniu, mimo iż ubezpieczony zostałby już raz zweryfikowany przy zawieraniu umowy, która podlegałaby prolongacie. Ponadto przy przyjęciu obligatoryjnego charakteru weryfikacji zastrzeżeń numerów PESEL, przed zawarciem każdej umowy ubezpieczenia OC posiadaczy pojazdów mechanicznych, należałoby spodziewać się podobnego poziomu zapytań ze strony Ubezpieczeniowego Funduszu Gwarancyjnego na rzecz zakładów ubezpieczeń, jaki ma miejsce w przypadku zapytań do rejestrów Centralnej Ewidencji Pojazdów i Centralnej Ewidencji Kierowców, tj. około 7 mln dziennie. Taka skala zapytań mogłaby mieć wpływ na płynność działania rejestru zastrzeżeń numerów PESEL. (…)”.
Pytanie: Czy, jeśli numer PESEL został zastrzeżony, ale Zakład ubezpieczeń nie skorzysta ze swojego prawa do weryfikacji, czy do zawarcia umowy dojdzie, pomimo zastrzeżenia numeru PESEL?
Odpowiedź: Tak, umowa zostanie zawarta, albowiem Zakład ubezpieczeń posiadający zezwolenie na wykonywanie działalności ubezpieczeniowej w grupach obejmujących ubezpieczenia obowiązkowe nie może odmówić zawarcia umowy ubezpieczenia obowiązkowego, jeżeli w ramach prowadzonej działalności ubezpieczeniowej zawiera takie umowy ubezpieczenia.
Pytanie: Czy, w przypadku kradzieży danych osobowych, zastrzeżenie numeru PESEL sprawi, iż dane te nie będą mogły być wykorzystane do zawarcia umowy OC komunikacyjnego ?
Odpowiedź: To zależy, od tego, co zrobi Zakład ubezpieczeń. Jeśli dokona weryfikacji i jej wynik wykaże, że numer PESEL jest zastrzeżony, taki Zakład ubezpieczeń zostaje zwolniony z obowiązku zawarcia umowy ubezpieczenia obowiązkowego, innymi słowy nie będzie miał obowiązku zawarcia takiej umowy, ale jednocześnie, nie będzie też miał obowiązku odstąpienia od jej zawarcia, co oznacza, iż nadal będzie mógł taką umowę zawrzeć, pomimo tego, iż dokonał weryfikacji oraz pomimo tego, iż jej wynik wskazał na zastrzeżenie numeru PESEL. Jeśli natomiast Zakład ubezpieczeń w ogóle nie dokona weryfikacji numeru PESEL, wówczas do zawarcia umowy dojdzie.
W uzasadnieniu do projektu przepisów czytamy cyt.: „(…) Projektowane regulacje zakładają przyznanie możliwości weryfikacji zastrzeżenia numeru PESEL w rejestrze zastrzeżeń numerów PESEL, w związku z czym można spodziewać się znacznie mniejszej liczby zapytań. (…)”.
Dominik Spałek
Pozostawiam Państwa ocenie treść projektowanych przepisów oraz samego uzasadnienia, jakim kieruje się projektodawca. Uczciwie jednak, należy powiedzieć, iż projektodawca wprost, założył, iż jego celem nie jest stworzenie konstrukcji, która wyeliminuje sytuacje, w których dochodzi do zawierania umów obowiązkowego ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych za szkody powstałe w związku z ruchem tych pojazdów, przy użyciu skradzionych danych osobowych, z wykorzystaniem danych osobowych osób, które dokonały zastrzeżenia numeru PESEL, celem jest jedynie stworzenie regulacji, która ma ograniczać takie sytuacje.