Zmiany w ustawie Lex Kamilek
Zmiany w ustawie Lex Kamilek – dnia 8 kwietnia 2025r., ujrzał światło dzienne projekt nowelizacji przepisów ustawy o zmianie ustawy o przeciwdziałaniu zagrożeniom przestępczością na tle seksualnym i ochronie małoletnich oraz niektórych innych ustaw [UD176]. Prezentujemy krótkie streszczenie, wybraliśmy najciekawsze fragmenty, których lektura pozwoli na ocenę tego, jaki kształt będą miały znowelizowane przepisy, a przede wszystkim jakie zmiany wywoła to po stronie podmiotów zobowiązanych do ich stosowania.
Regulacje objęte nowelizacją ...
Dla przypomnienia art. 21 Ustawy z dnia 13 maja 2016 r. o przeciwdziałaniu zagrożeniom przestępczością na tle seksualnym i ochronie małoletnich, określa obowiązki w zakresie: uzyskiwania informacji z Rejestru przed zatrudnieniem, przedłożenia informacji z Krajowego Rejestru Karnego lub rejestru karnego innego państwa.
„Przed nawiązaniem z osobą stosunku pracy lub przed dopuszczeniem osoby do innej działalności związanej z wychowaniem, edukacją, wypoczynkiem, leczeniem, świadczeniem porad psychologicznych, rozwojem duchowym, uprawianiem sportu lub realizacją innych zainteresowań przez małoletnich, lub z opieką nad nimi na pracodawcy lub innym organizatorze takiej działalności oraz na osobie, z którą ma być nawiązany stosunek pracy lub która ma być dopuszczona do takiej działalności, ciążą obowiązki określone w ust. 2-8.”
Zasady opisujące sposób weryfikowania pracownika bądź osoby dopuszczanej do działalności opierają się o mechanizm prawny, jaki obowiązuje od 1 października 2017 r.
Monitoring funkcjonowania przepisów ...
Jak czytamy w Uzasadnieniu do Projektu nowelizującego omawiane przepisy, Ministerstwo Sprawiedliwości prowadziło działania monitorujące, które to ujawniły cyt.: „szereg wątpliwości i trudności, które nie były ujawnione”. Wskazuje się, na brak dostatecznej świadomości, co do istnienia w ogóle przepisu art. 21 ww. Ustawy, jako powód niewykonywania obowiązków, w nim zawartych. Ministerstwo Sprawiedliwości podnosi, iż dopiero nowelizacja przepisów ww. Ustawy, dokonana za sprawą wejścia w życie Ustawy z dnia 28 lipca 2023 r. o zmianie ustawy – Kodeks rodzinny i opiekuńczy oraz niektórych innych ustaw, zmieniła ten stan, i doprowadziła do popularyzacji treści przepisów, jak również dyskusji, które wykazały szereg wątpliwości w obszarach:
- Po pierwsze interpretacji pojęcia „inna działalność”.
- Po drugie braku jednoznacznego wskazania jak powinna przebiegać weryfikacja w sytuacji, gdy dana osoba sprawdzona pod kątem karalności przez swojego pracodawcę lub innego organizatora działalności wykonuje następnie działalność u kolejnego innego organizatora,
- Po trzecie braku jednoznacznego określenia, czy obowiązek sprawdzenia pod kątem karalności jest wymagany w stosunku do osób, które pełnią funkcje publiczne, lub które wykonują zadania pod stałym nadzorem osoby, która sprawuje opiekę nad dzieckiem, w tym nauczyciela lub wychowawcy.
Wnioski z działań monitorujących ...
cyt.: „Mając na uwadze powyższe okoliczności, konieczne jest wprowadzenie zmian w przepisach ustawy z dnia 13 maja 2016 r. o przeciwdziałaniu zagrożeniom przestępczością na tle seksualnym i ochronie małoletnich, które usuną pojawiające się wątpliwości oraz jednoznacznie określą kiedy art. 21 nie ma zastosowania.”
Uzupełniono słownik pojęć ...
cyt.: „W pierwszej kolejności, projektodawca wprowadził do ustawy słownik, w którym wyjaśniono znaczenie pojawiających się w ustawie pojęć, w tym te, które dotychczas budziły największe wątpliwości, tj. „dopuszczenie do innej działalności” oraz „inny organizator”. Pozwoli to na właściwą identyfikację adresatów obowiązków określonych w ustawie. Wprowadzono również definicję „wypoczynku”.”
Dopuszczenie do innej działalności – powierzenie danej osobie wykonywania trwałych lub wielokrotnych zadań lub obowiązków na innej podstawie niż stosunek pracy, za wynagrodzeniem albo bez wynagrodzenia.
Inny organizator – jednostka organizacyjna, choćby nie posiadała osobowości prawnej, a także osoba fizyczna, która powierza innej osobie wykonywanie zadania lub obowiązku, na innej podstawie niż stosunek pracy w rozumieniu art. 22 § 1 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy (Dz. U. z 2025 r. poz. 277).
Wypoczynek – czynność ukierunkowana na organizowanie aktywności dla małoletnich w celach rekreacyjnych lub regeneracji sił fizycznych i psychicznych, w szczególności w formie kolonii, półkolonii, zimowiska, obozu lub biwaku.
Weryfikacja karalności, jako środek ochrony małoletnich ...
cyt.: „Kolejnej modyfikacji dokonano w brzmieniu art. 3. W opinii projektodawcy, uwzględniając zakres dokonywanej weryfikacji karalności, nie jest poprawnym zakwalifikowanie jej wyłącznie jako szczególnego środka ochrony przeciwdziałającemu przestępczości na tle seksualnym. Jest to środek służący ogólnie ochronie małoletnich, dlatego też przeniesiono go do ust. 2 oznaczając go tak jak dotychczas mianem „Obowiązki związane z nawiązaniem stosunku pracy lub dopuszczeniem do innej działalności”.”
Czynności wykonywane bezpośrednio z małoletnim ...
cyt.: „Pozostając przy konstrukcji obowiązków uzyskiwania/weryfikacji danych z zakresu karalności, trzeba podkreślić, że dokonano zmiany, która ułatwi rozumienie, a przez to stosowanie przepisu. I tak, funkcjonujący dotychczas zwrot „związanej z” zastąpiono zwrotem „polegającej na”. Dzięki takiemu zabiegowi w powiązaniu z dodaną definicją „dopuszczenia do innej działalności” będzie jednoznacznym, że wykonywane zadania i obowiązki mają polegać na opiece, to ma być ich przedmiot. Ponadto, art. 21 ustawy uzupełniono o wyjaśnienie, że chodzi o czynności wykonywane bezpośrednio z małoletnimi.”
Pracodawcy i organizatorzy jako osoby fizyczne ...
cyt.: „Projektodawca przyjął, tak jak dotychczas, że obowiązek sprawdzenia w Rejestrze z dostępem ograniczonym lub w Rejestrze osób, w stosunku do których Państwowa Komisja do spraw przeciwdziałania wykorzystaniu seksualnemu małoletnich poniżej lat 15 wydała postanowienie o wpisie w Rejestrze, będzie spoczywał na pracodawcy lub innym organizatorze, przy czym obowiązek ten nie będzie dotyczył pracodawców lub innych organizatorów będących osobami fizycznymi. Czyniąc takie rozróżnienie projektodawca uwzględnił brak możliwości weryfikacji na potrzeby Rejestru z dostępem ograniczonym uprawnień osoby fizycznej, nie posiadającej jakiekolwiek struktury organizacyjnej, do pozyskania danych innych fizycznych. W tym przypadku to osoba, z którą ma być nawiązany stosunek pracy, lub która ma być dopuszczona do działalności będzie zobligowana do dostarczenia informacji z Rejestru. Stanowi o tym art. 21b. Konsekwencją rozwiązania przyjętego w art. 21a i 21b jest zmiana w art. 12 pkt 6 i 7, na mocy, której pozbawiono prawa do uzyskiwania informacji z systemu teleinformatycznego w zakresie Rejestru z dostępem ograniczonym, pracodawcę i innego organizatora będącego osobą fizyczną nieprowadzącą działalności gospodarczej. Skoro bowiem w takiej sytuacji, informację z tego Rejestru będzie przedstawiać osoba, z którą ma być nawiązany stosunek pracy lub która ma być dopuszczona do działalności, to nie ma uzasadnienia, aby jej pracodawca lub inny organizator – osoba fizyczna nieprowadząca działalności gospodarczej – miał uprawnienie do uzyskiwania jej danych z tego Rejestru.”
Obowiązek informacyjny pracodawców i organizatorów ...
cyt.: „Wobec wymogów wynikających z przepisów o ochronie danych osobowych, projektodawca nałożył na pracodawcę lub innego organizatora obowiązek informowania osoby, z którą ma być nawiązany stosunek pracy lub która ma być dopuszczona do działalności, o konieczności dokonania jej sprawdzenia w Rejestrach. Jednocześnie przyznano pracodawcy lub innemu organizatorowi uprawnienie do żądania przedłożenia określonych danych osobowych.”
Rodzice i opiekunowie dopuszczani do innej działalności ...
cyt.: „W art. 21e ustawodawca przewidział szczególną regulację dla rodziców lub opiekunów dopuszczanych do innej działalności organizowanej przez podmiot, do którego uczęszcza dziecko pozostające pod władzą rodzicielską tego rodzica lub pozostające pod opieką danego opiekuna. I tak projektodawca proponuje odstąpić w tej sytuacji od wykonywania obowiązków określonych w art. 21a-21d, na rzecz zobligowania rodzica lub opiekuna do złożenia oświadczenia o tym, że jego dane nie są zamieszczone w Rejestrze z dostępem ograniczonym oraz w Rejestrze osób, w stosunku do których Państwowa Komisja do spraw przeciwdziałania wykorzystaniu seksualnemu małoletnich poniżej lat 15, a nadto, że nie był prawomocnie skazany za przestępstwa wymienione w art. 21c ust. 1 lub odpowiadające im czyny zabronione w przepisach prawa obcego. W opinii projektodawcy odbędzie się to bez uszczerbku dla bezpieczeństwa dzieci.”
Działalność uczelni i obowiązek składania oświadczeń ...
cyt.: „W kolejnym art. 21f przewidziano regulacje dotyczące osoby, z którą ma być nawiązany stosunek pracy lub która ma być dopuszczona do działalności przez uczelnię, o której mowa w art. 7 ustawy z dnia 20 lipca 2018 r. Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce (Dz. U. z 2024 r. poz. 1571, 1871 i 1897). Aktualnym pozostanie obowiązek uzyskiwania informacji z Rejestru z dostępem ograniczonym oraz z Rejestru osób, w stosunku do których Państwowa Komisja do spraw przeciwdziałania wykorzystaniu seksualnemu małoletnich poniżej lat 15. Natomiast w miejsce informacji z rejestrów karnych będzie składać oświadczenia, o treści wskazanej w pkt 1 i 2.”
Wyłączenie stosowania przepisów ...
cyt.: „Projektodawca przewidział także inne wyjątki od obowiązków weryfikacji karalności, które także są oparte na ocenie występowania ryzyka skrzywdzenia dziecka. Znajdują się one w projektowanym art. 21h.”
Przepisów art. 21a – 21d nie stosuje się:
- gdy pracodawcą lub innym organizatorem jest rodzic lub opiekun tego małoletniego;
- przed dopuszczeniem do innej działalności funkcjonariusza publicznego, o którym mowa w art. 115 § 13 Kodeksu karnego, adwokata lub radcy prawnego;
- wobec osoby pozostającej w stosunku pracy lub dopuszczonej do innej działalności, po wykonaniu obowiązków określonych w art. 21a-21d, przed dopuszczeniem tej osoby do innej działalności przez kolejnego innego organizatora, na podstawie umowy zawartej między nim a pracodawcą tej osoby lub innym organizatorem, który jako pierwszy dopuścił tę osobę do innej działalności. Warunkiem zwolnienia od wykonania obowiązków, o których w art. 21a21d, jest złożenie przez pracodawcę lub innego organizatora temu kolejnemu innemu organizatorowi oświadczenia o wykonaniu tych obowiązków oraz okazanie informacji lub oświadczeń, o których mowa w art. 21a ust. 1, art. 21b, art. 21c ust. 1-3, art. 21d ust. 1 i 2 i art. 21e;
- gdy inna działalność jest wykonywana pod nadzorem osoby zobowiązanej do jego sprawowania.
cyt.: „W art. 21h ust. 4 zawarto regulację, która wyłącza osoby prowadzące praktyczną naukę zawodu, o której mowa w art. 120 ustawy z dnia 14 grudnia 2016 r. – Prawo oświatowe spod obowiązków ustawy o przeciwdziałaniu zagrożeniu przestępczością na tle seksualnym i ochronie małoletnich poddając je rygorom tej pierwszej. oznacza to, że to w ustawie o systemie oświaty będą określone obowiązki spoczywające na osobie prowadzącej praktyczną naukę zawodu.”
Administrator Danych Osobowych ...
cyt.: „Ostatnim przepisem dodawanym w rozdziale III, jest art. 21h, który stanowi kto jest administratorem danych osobowych zbieranych w związku z weryfikacją karalności, cel przetwarzania danych, czas retencji danych oraz obowiązki ww. administratora.”
Standardy Ochrony Małoletnich i ich zmiany ...
cyt.: „W pierwszej kolejności, wobec zgłaszanych wątpliwości, co do charakteru standardów ochrony małoletnich, wyjaśniono ich status. Następnie, w sposób odmienny od aktualnego, określono krąg podmiotów zobowiązanych do posiadania standardów ochrony małoletnich.”
Dokumentacja dostosowana do specyfiki podmiotu ...
cyt.: „W dalszej kolejności projektodawca wprowadził zmiany doprecyzowujące w art. 22c ustawy. Mają one na celu jednoznaczne wskazanie, że standardy ochrony małoletnich winny być dostosowane do charakteru i rodzaju danej placówki czy jednostki i zawierać takie składowe, które są potrzebne. Nowe brzmienie wyraźnie stanowi, że katalog owych części składowych jest przykładowy i zawsze należy ocenić czy i w jakim zakresie winny one zostać uwzględnione w konkretnych standardach.”
Uprawnienia hotelarzy ...
cyt.: „Nowością jest przyznanie wprost pracownikowi miejsca zakwaterowania zbiorowego, zażądania od osoby, z którą przebywa małoletni, przedstawienia dokumentu potwierdzającego tożsamość małoletniego, a w jego braku wskazania imienia i nazwiska małoletniego, PESEL małoletniego oraz relacji w stosunku do małoletniego, który z nią przebywa. W sytuacjach, gdy pracownik hotelu uzna to za konieczne, będzie miał uprawnienie do odebrania oświadczenia zawierającego te dane. Zgodnie z propozycją projektodawcy, dane osobowe małoletniego oraz sposób ich ustalenia mają być odnotowane w sposób przyjęty dla rejestracji lub meldunku w danym miejscu zakwaterowania zbiorowego obok danych osoby dorosłej, z którą małoletni przebywa. Tym samym nastąpi odnotowanie pobytu małoletniego w danym miejscu zakwaterowania zbiorowego, tak jak czyni się to w odniesieniu do osoby dorosłej, która jest głównym gościem/mieszkańcem. Tym samym uniknie się też słyszanych niekiedy zastrzeżeń co do tego, czy pracownik hotelu, innego obiektu ma prawo sprawdzać tożsamość małoletniego i to czy przebywa z osobą uprawnioną, innymi słowy czy jest bezpieczne.”
Administrator Danych Osobowych ...
cyt.: „Dodano przepis 22ca, który stanowi kto jest administratorem danych osobowych zbieranych w związku z zagrożeniem życia lub zdrowia małoletniego, cel przetwarzania danych, czas retencji danych oraz obowiązki ww. administratora. Wymaga jednak podkreślenia, że standardy ochrony małoletnich są dokumentem porządkującym i opierają się na obowiązujących przepisach prawa. Nie tworzą nowych zasad interwencji a jedynie obligują wskazane w ustawie jednostki/podmioty do przygotowania się, opracowania schematu działania na wypadek wystąpienia okoliczności uzasadniających udzielenie pomocy małoletniemu, w tym postąpienie zgodnie z art. 304 kodeksu postępowania karnego (przy uwzględnieniu art. 240 Kodeksu karnego), art. 572 kodeksu postępowania cywilnego, czy też ustawą z dnia 29 lipca 2025 r. o przeciwdziałaniu przemocy domowej (Dz. U. z 2024 r. poz. 1673; procedura Niebieskie Karty, zawiadomienie na podstawie art. 12 tej ustawy). Co istotne, przepisy winny być stosowane także przez te podmioty, które nie są zobowiązane do wprowadzenia standardów ochrony małoletnich.”
Materiały źródłowe
Ustawa z dnia 13 maja 2016 r. o przeciwdziałaniu zagrożeniom przestępczością na tle seksualnym i ochronie małoletnich. [Dostęp: 15.05.2025r., godz.: 10:10]
Ustawa z dnia 28 lipca 2023 r. o zmianie ustawy – Kodeks rodzinny i opiekuńczy oraz niektórych innych ustaw. [Dostęp: 15.05.2025r., godz.: 10:11]
