Tryb wprowadzenia kontroli trzeźwości
Tryb wprowadzenia kontroli trzeźwości – aby legalnie prowadzić w zakładzie pracy badania trzeźwości, należy zachować przepisami określony tryb ustalania zasad prowadzenia kontroli.
Jaki jest tryb wprowadzenia kontroli trzeźwości
Zgodnie z art. 221c § 10 k.p.
cyt.: „Wprowadzenie kontroli trzeźwości, grupę lub grupy pracowników objętych kontrolą trzeźwości i sposób przeprowadzania kontroli trzeźwości, w tym rodzaj urządzenia wykorzystywanego do kontroli, czas i częstotliwość jej przeprowadzania, ustala się w układzie zbiorowym pracy lub w regulaminie pracy albo w obwieszczeniu, jeżeli pracodawca nie jest objęty układem zbiorowym pracy lub nie jest obowiązany do ustalenia regulaminu pracy.”
Jak czytamy w treści uzasadnienia do projektowanych przepisów:
cyt.: „Pracodawca wprowadzi kontrolę trzeźwości lub kontrolę na obecność środków działających podobnie do alkoholu, a także określi ww. kwestie w układzie zbiorowym pracy lub w regulaminie pracy albo w obwieszczeniu, jeżeli pracodawca nie jest objęty układem zbiorowym pracy lub nie jest obowiązany do ustalenia regulaminu pracy. Pracodawca określi wskazane powyżej kwestie w oparciu o warunki wprowadzenia kontroli trzeźwości i kontroli na obecność środków działających podobnie do alkoholu określone w ustawie. W przywołanych powyżej aktach wewnątrzzakładowych pracodawca określi ponadto sposób przeprowadzania kontroli. Zatem pracodawca wskaże w szczególności, z jakiego rodzaju urządzenia będzie korzystał (np. czy będzie to alkomat ustnikowy, czy bezustnikowy bądź bramka z alkomatem), a także czy będzie codziennie przeprowadzał kontrolę wszystkich pracowników, czy jedynie ich części (np. rotacyjnie), określi również czas przeprowadzania kontroli (czy będzie jej dokonywał jedynie przed rozpoczęciem przez pracowników wykonywania pracy w danym dniu, czy również w czasie pracy). Należy podkreślić, że choć doboru przyjętych rozwiązań będzie dokonywał pracodawca, nie ma w tym zakresie dowolności. Ustalając zarówno grupę pracowników podlegających kontroli trzeźwości lub kontroli na obecność środków działających podobnie do alkoholu, jak i sposób jej przeprowadzania, pracodawca powinien przede wszystkim mieć na uwadze konieczność spełnienia przesłanki niezbędności zapewnienia ochrony życia i zdrowia pracowników lub innych osób lub ochrony mienia. Jak wskazano powyżej, kontrola taka nie może również prowadzić do naruszenia dóbr osobistych pracownika, w szczególności godności, która jest przyrodzona i niezbywalna na mocy art. 30 Konstytucji RP. Działania podejmowane przez pracodawcę w tym zakresie nie mogą również naruszać prawa do prywatności pracowników, wobec których kontrola trzeźwości lub kontrola na obecność środków działających podobnie do alkoholu jest przeprowadzana. Pracodawca będzie przeprowadzał kontrolę trzeźwości lub kontrolę na obecność środków działających podobnie do alkoholu w sposób ustalony zgodnie z powyższymi regulacjami. Regulacje te będą musiały być zgodne zarówno z przepisami K.p. w tym zakresie, jak i przepisami rozporządzenia, które zostanie wydane na podstawie projektowanego art. 221g K.p.
O wprowadzeniu kontroli trzeźwości lub kontroli na obecność środków działających podobnie do alkoholu pracodawca będzie musiał poinformować pracowników w sposób przyjęty u danego pracodawcy nie później niż 2 tygodnie przed rozpoczęciem jej przeprowadzania. Przedstawionym rozwiązaniom przyświeca jeszcze jeden – oprócz omówionych powyżej – cel. Jest nim zagwarantowanie pracownikom, aby zostali poinformowani przez pracodawcę zarówno o wprowadzeniu kontroli trzeźwości lub kontroli na obecność środków działających podobnie do alkoholu, jak i szczegółach związanych z jej przeprowadzaniem. Z oczywistych względów w odniesieniu do nowozatrudnianego pracownika, pracodawca nie wypełni tego obowiązku z dwutygodniowym wyprzedzeniem, dlatego będzie obowiązany do przekazania pracownikowi podlegającemu kontroli trzeźwości lub kontroli na obecność środków działających podobnie do alkoholu, informacji o wprowadzeniu kontroli, grupie lub grupach pracowników objętych kontrolą i sposobie jej przeprowadzania, w postaci papierowej lub elektronicznej, przed dopuszczeniem do pracy. Na marginesie należy zauważyć, że pojęcie dopuszczenia do pracy w tym kontekście powinno być rozumiane tak samo jak w art. 29 § 2, art. 1043 § 2 oraz art. 2373 § 1 i 2 K.p.„
Praktyczne informacje ...
Określenie właściwego dla pracodawcy trybu wprowadzenia kontroli trzeźwości: Pracodawca chcący rozpocząć prowadzenie kontroli trzeźwości bezwzględnie musi zapoznać się z przepisami regulującymi tryb wprowadzenia tego rozwiązania. Następnie musi zastosować się do niego.
Pracodawca objęty działaniem układu zbiorowego pracy: Pracodawcy objęci układem zbiorowym pracy powinni w drodze uzgodnień protokołu dodatkowego zawrzeć w nim ustalenia, o jakich mowa w przepisie art. 22 (1c) § 10 k.p. Pamiętać należy, iż zgodnie z art. 241(9) § 1 k.p. zmiany do układu wprowadza się w drodze protokołów dodatkowych. Do protokołów dodatkowych stosuje się odpowiednio przepisy dotyczące układu. Jeżeli układ został zawarty przez więcej niż jedną organizację związkową, przez okres jego obowiązywania wszelkie czynności dotyczące tego układu podejmują organizacje związkowe, które go zawarły, z zastrzeżeniem pierwszej, sytuacji w której strony układu wyraziły zgodę, aby w prawa i obowiązki strony wstąpiła organizacja związkowa, która nie zawarła układu oraz drugiej sytuacji, w której organizacja związkowa, która po zawarciu układu stała się reprezentatywna na podstawie art. 25(2) ust. 1 lub art. 25(3) ust. 1 ustawy o związkach zawodowych, i wstąpiła w prawa i obowiązki strony układu, składając w tym celu oświadczenie stronom tego układu.
Pracodawca objęty działaniem regulaminu pracy: W sytuacji, kiedy pracodawca objęty jest równolegle zakresem działania układu zbiorowego pracy oraz regulaminu pracy, ustalenia ww., może zawszeć albo w układzie, albo w regulaminie pracy, albo w układzie i regulaminie pracy. Dopiero w sytuacji kiedy pracodawca, nie jest objęty układem zbiorowym pracy, ani też nie jest zobowiązany do tworzenia regulaminu pracy, może ustalenia o jakich mowa powyżej dotyczące kontroli trzeźwości, zawrzeć w obwieszczeniu pracodawcy. Zgodnie z art. 104(2) § 1 i 2 k.p. regulamin pracy ustala pracodawca w uzgodnieniu z zakładową organizacją związkową, w razie nieuzgodnienia treści regulaminu pracy z zakładową organizacją związkową w ustalonym przez strony terminie, a także w przypadku, gdy u danego pracodawcy nie działa zakładowa organizacja związkowa, regulamin pracy ustala pracodawca. Zgodnie z art. 30 ust. 6. pkt. 4) ustawy o związkach zawodowych jeżeli w sprawie ustalenia regulaminu pracy, organizacje związkowe albo reprezentatywne organizacje związkowe w rozumieniu art. 25(3) ust. 1 lub 2 ww. ustawy, z których każda zrzesza co najmniej 5% pracowników zatrudnionych u pracodawcy, nie przedstawią wspólnie uzgodnionego stanowiska w terminie 30 dni od dnia przekazania im przez pracodawcę tego dokumentu, decyzje w sprawie jego ustalenia podejmuje pracodawca, po rozpatrzeniu odrębnych stanowisk organizacji związkowych. Przepis ten stosuje się odpowiednio, jeżeli u pracodawcy działa jedna reprezentatywna zakładowa organizacja związkowa zrzeszająca co najmniej 5% pracowników zatrudnionych u pracodawcy
Przepis stanowi ...
- Ze słów wytłuszczonych w przepisie „(…) ustala się w układzie zbiorowym pracy lub w regulaminie pracy albo w obwieszczeniu, jeżeli pracodawca nie jest objęty układem zbiorowym pracy lub nie jest obowiązany do ustalenia regulaminu pracy.” wynika, że w przepisie mowa jest o dokonywaniu określonych ustaleń, a ustalenia te dokonuje się w układzie zbiorowym pracy, jeśli pracodawca jest objęty układem zbiorowym pracy.
- Ze słów wytłuszczonych w przepisie „(…) ustala się (…) lub w regulaminie pracy albo w obwieszczeniu, jeżeli pracodawca nie jest objęty układem zbiorowym pracy lub nie jest obowiązany do ustalenia regulaminu pracy.” wynika, że w przepisie mowa jest o dokonywaniu określonych ustaleń, a ustalenia te dokonuje się w regulaminie pracy, jeśli pracodawca jest objęty regulaminem pracy.
- Ze słów wytłuszczonych w przepisie „(…) ustala się (…) albo w obwieszczeniu, jeżeli pracodawca nie jest objęty układem zbiorowym pracy lub nie jest obowiązany do ustalenia regulaminu pracy.” wynika, że w przepisie mowa jest o dokonywaniu określonych ustaleń, a ustalenia te dokonuje się w obwieszczeniu, jeśli pracodawca nie jest objęty układem zbiorowym pracy lub pracodawca nie jest zobowiązany do ustalenia regulaminu pracy.
- Ze słów wytłuszczonych w przepisie „Wprowadzenie kontroli trzeźwości, (…) ustala się w układzie zbiorowym pracy lub w regulaminie pracy albo w obwieszczeniu, jeżeli pracodawca nie jest objęty układem zbiorowym pracy lub nie jest obowiązany do ustalenia regulaminu pracy.” wynika, że ustalenia, o jakich mowa w przepisie to ustalenia dotyczące wprowadzenia kontroli trzeźwości.
- Ze słów wytłuszczonych w przepisie „(…) grupę lub grupy pracowników objętych kontrolą trzeźwości (…) ustala się w układzie zbiorowym pracy lub w regulaminie pracy albo w obwieszczeniu, jeżeli pracodawca nie jest objęty układem zbiorowym pracy lub nie jest obowiązany do ustalenia regulaminu pracy.” wynika, że ustalenia, o jakich mowa w przepisie to ustalenia dotyczące grupy, lub grup pracowników objętych kontrolą trzeźwości.
- Ze słów wytłuszczonych w przepisie „(…) grupę lub grupy pracowników objętych kontrolą trzeźwości i sposób przeprowadzania kontroli trzeźwości, (…) ustala się w układzie zbiorowym pracy lub w regulaminie pracy albo w obwieszczeniu, jeżeli pracodawca nie jest objęty układem zbiorowym pracy lub nie jest obowiązany do ustalenia regulaminu pracy.” wynika, że ustalenia, o jakich mowa w przepisie to ustalenia dotyczące grupy, lub grup pracowników objętych kontrolą trzeźwości i sposobów przeprowadzania kontroli trzeźwości.
- Ze słów wytłuszczonych w przepisie „(…) w tym rodzaj urządzenia wykorzystywanego do kontroli, (…) ustala się w układzie zbiorowym pracy lub w regulaminie pracy albo w obwieszczeniu, jeżeli pracodawca nie jest objęty układem zbiorowym pracy lub nie jest obowiązany do ustalenia regulaminu pracy.” wynika, że ustalenia, o jakich mowa w przepisie to ustalenia dotyczące rodzaju urządzenia wykorzystywanego do kontroli trzeźwości.
- Ze słów wytłuszczonych w przepisie „(…) czas (…) jej przeprowadzania, ustala się w układzie zbiorowym pracy lub w regulaminie pracy albo w obwieszczeniu, jeżeli pracodawca nie jest objęty układem zbiorowym pracy lub nie jest obowiązany do ustalenia regulaminu pracy.” wynika, że ustalenia, o jakich mowa w przepisie to ustalenia dotyczące czasu przeprowadzania kontroli trzeźwości.
- Ze słów wytłuszczonych w przepisie „(…) czas i częstotliwość jej przeprowadzania, ustala się w układzie zbiorowym pracy lub w regulaminie pracy albo w obwieszczeniu, jeżeli pracodawca nie jest objęty układem zbiorowym pracy lub nie jest obowiązany do ustalenia regulaminu pracy.” wynika, że ustalenia, o jakich mowa w przepisie to ustalenia dotyczące czasu przeprowadzania kontroli trzeźwości i częstotliwości jej przeprowadzania.
Autor: Dominik Spałek
Podstawa prawna
Ustawa z dnia 1 grudnia 2022 r. o zmianie ustawy – Kodeks pracy oraz niektórych innych ustaw [Dz.U. 2023 poz. 240] (Dostęp: 16-02-2023r., godz.: 8:25)
