Praktyki tylko dla zaszczepionych studentów

Praktyki tylko dla zaszczepionych studentów – czyli kolejny stan faktyczny, w którym interweniuje Rzecznik Praw Obywatelskich. W naszym poprzednim tekście podniesiony został problem o podobnym charakterze „Uczelnie i akademiki nie tylko dla osób zaszczepionych„

Wystąpienie RPO cyt.: "(...) Niektóre uczelnie medyczne - w trosce o bezpieczne warunki kształcenia - uzależniają od zaszczepienia udział studentów w zajęciach klinicznych i praktykach w szpitalach Weryfikują to samodzielnie lub przy wsparciu administracyjnym uczelni, co oznacza ujawnianie przez studentów danych dotyczących zdrowia Może to bezpodstawnie ograniczać konstytucyjne prawo do nauki - skoro od zaszczepienia zależy udział w obowiązkowych zajęciach.(...)".

Nie są to odosobnione przypadki

Z informacji przekazywanych do Biura RPO wynika, iż dochodzi do ograniczenia możliwości odbywania zajęć klinicznych i praktyk w szpitalach i innych jednostkach zewnętrznych względem medycznych uczelni wyższych. RPO wskazuje, że ich analiza prowadzi do wniosku, że sygnalizowany problem nie ma charakteru incydentalnego przez co wymaga wypracowania zmian systemowych w celu zapewnienia należytej ochrony prawa do nauki i prawa do ochrony danych osobowych przy jednoczesnym uwzględnieniu konieczności ochrony życia i zdrowia studentów i osób, z którymi mają oni styczność podczas zajęć odbywających się poza murami uczelni.

Obowiązkowe praktyki

Obowiązek odbycia zajęć klinicznych i praktyk zawodowych w przypadku studentów kierunków medycznych wynika z Rozporządzenia Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego z dnia 26 lipca 2019 r. w sprawie standardów kształcenia przygotowującego do wykonywania zawodu lekarza, lekarza dentysty, farmaceuty, pielęgniarki, położnej, diagnosty laboratoryjnego, fizjoterapeuty i ratownika medycznego (Dz. U. z 2021 r. poz. 755). Uczelnie wyższe nie dysponują infrastrukturą pozwalającą na realizację wszystkich
zajęć i praktyk na jej terenie i w związku z tym zmuszone są do zawierania porozumień z jednostkami zewnętrznymi w celu umożliwienia studentom realizacji programu studiów. Niewywiązanie się przez studenta z powyższych obowiązków może skutkować niezaliczeniem roku, a w dalszej perspektywie niezamierzonym przez studenta wydłużeniem kształcenia, a nawet niemożnością ukończenia studiów.

Praktyki tylko dla zaszczepionych studentów

Wystąpienie RPO cyt.: "(...) Przyjmowane rozwiązania mogą bezpodstawnie ograniczać konstytucyjnie chronione prawa, tj. prawa do nauki, w zakresie w jakim dochodzi do uzależnienia udziału w części obowiązkowych zajęć od poddania się szczepieniu, a także prawa do ochrony prywatności, w sytuacji gdy uczelnia lub jednostka, w której odbywają się zajęcia kliniczne czy praktyki przetwarza dane studentów dotyczące zdrowia.(...)".

Inicjatywa ustawodawcza

RPO wystąpił do Ministra Zdrowia o podjęcie odpowiedniej inicjatywy ustawodawczej. Rzecznik Praw Obywatelskich pismem z dnia 12 sierpnia br. zwrócił się do Ministra Edukacji i Nauki z prośbą o rozważenie możliwości podjęcia inicjatywy ustawodawczej w celu zapewnienia uczelniom podstaw prawnych dla podejmowania adekwatnych działań prewencyjnych na rzecz ochrony życia i zdrowia studentów i pracowników uczelni w czasie pandemii.

Stanowisko MEN cyt.: "(...)Obowiązujący stan prawny nie dopuszcza możliwości wprowadzenia zakazu kwaterowania w domach studenckich osób niezaszczepionych. Ponadto, nie ma również przepisów, które zezwalałyby na weryfikację, czy studenci są zaszczepieni. Wobec powyższego wydaje się niezasadne, aby uczelnia wymagała od studentów zarówno poddania się szczepieniom przeciwko COVID-19, jak również przedstawienia informacji w tym zakresie.(...)".

Dotychczas jednak nie dokonano zmian legislacyjnych umożliwiających uczelniom wprowadzenie ograniczeń w zakresie możliwości studiowania osób niezaszczepionych czy przetwarzania danych osobowych dotyczących zaszczepienia.

Podstawa prawna

Wystąpienie RPO – VII.7033.65.2021.AMB

Rozporządzenie Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego w sprawie standardów kształcenia przygotowującego do wykonywania zawodu lekarza, lekarza dentysty, farmaceuty, pielęgniarki, położnej, diagnosty laboratoryjnego, fizjoterapeuty i ratownika medycznego (Dz.U. 2021 poz. 755)