Badanie ankietowe wśród pacjentów.
Czy Jednostka, jako podmiot wykonujący działalność leczniczą, jest uprawniona do tego, aby wyrazić zgodę na przeprowadzenie przez studenta uczelni wyższej badania ankietowego niezbędnego do przygotowania pracy licencjackiej, przy jednoczesnym braku określenia formy przeprowadzenia badania ankietowego, jak i treści pytań ankietowych, po tym jak złożył on osobiście taki wniosek?
Student uczelni składa w Jednostce podanie z wnioskiem o umożliwienie mu przeprowadzenia badania ankietowego wśród jej pacjentów. Niestety jednak nie określa on tematu badania. Nie wskazuje także formy, w jakiej przewiduje przeprowadzić badanie ankietowe wśród pacjentów.
Kwestie budzące wątpliwości.
- Jaka i czy w ogóle jest podstawa prawna dla udostępnienia wnioskodawcy dokumentacji medycznej?
- Wnioskodawca nie określił w sposób precyzyjny formy przeprowadzenia badania ankietowego, czy powinien to zrobić?ankietowego.
- Czy realizacja wniosku nie leży w sprzeczności z prawami pacjentów?
Rozróżnić należy dwa stany faktyczne, które mogą przybrać formę realizacji wniosku studenta, albowiem od tego zależeć będzie charakter odpowiedzi. Z uwagi na nieprecyzyjność wniosku, należy hipotetycznie założyć nw. warianty:
- Wniosek dotyczy udostępnienia dokumentacji medycznej w celu udzielenia odpowiedzi na postawione badania ankietowe
- Prośba dotyczy badania ankietowego, realizowanego zgodnie z formułą zadawania pytań i uzyskiwania odpowiedzi według określonych kryteriów.
Wniosek dotyczy udostępnienia dokumentacji medycznej.
Art. 26 ust. 3a Ustawy o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta [dalej UoPPiRP] stanowi, iż dokumentacja medyczna podmiotów leczniczych, o których mowa w art. 89 ust. 1 i 3 ustawy z dnia 15 kwietnia 2011 r. o działalności leczniczej, instytutów badawczych, o których mowa w art. 3 ustawy z dnia 30 kwietnia 2010 r. o instytutach badawczych (Dz. U. z 2016 r. poz. 371, 1079, 1311 i 2260 oraz z 2017 r. poz. 202), i innych podmiotów udzielających świadczeń zdrowotnych uczestniczących w przygotowaniu osób do wykonywania zawodu medycznego i kształceniu osób wykonujących zawód medyczny – jest udostępniana tym osobom wyłącznie w zakresie niezbędnym do realizacji celów dydaktycznych.
Art. 26 ust. 4 [UoPPiRP] stanowi, iż dokumentacja medyczna może być udostępniona także szkole wyższej lub instytutowi badawczemu do wykorzystania w celach naukowych, bez ujawniania nazwiska i innych danych umożliwiających identyfikację osoby, której dokumentacja dotyczy.
Wniosek dotyczy badania ankietowego wśród pacjentów, realizowanego zgodnie z formuła zadawania pytań i uzyskiwania odpowiedzi według określonych kryteriów.
Pojęcie „badania ankietowego” odnosi się zazwyczaj to formuły zadawania pytań i uzyskiwania odpowiedzi według określonych kryteriów. Jeśli pytania mają być zadawane osobom mającym dostęp do dokumentacji medycznej a odpowiedzi udzielane w oparciu o treść dokumentacji, dokumentacja ta nie jest udostępniana wnioskodawcy. W takim wypadku korzystają z dokumentacji osoby, które mają sporządzić odpowiedzi na przedstawione w ankiecie pytania. Powstaje wówczas problem nie tyle dostępu do danych wrażliwych (tych wnioskodawca nie uzyskuje), lecz wynagrodzenia administratora danych za pracę wykonaną celem udzielenia odpowiedzi, lub ewentualnie podjęcia decyzji o wykonaniu tych czynności nieodpłatnie.
Gdyby natomiast to sam student zamierzał badać treść dokumentacji, byłby to z kolei rzeczywiście wniosek o jej udostępnienie, ale wówczas już nie wniosek o przeprowadzenie badania ankietowego. Istotnie – nie wchodziłby wówczas w grę przepis art. 26 ust. 3a ani 4 UoPPiRP – zatem wniosek o takie udostępnienie nie miałby podstawy prawnej.
Co do umożliwienia wnioskodawcy przeprowadzenia badania bezpośrednio wśród pacjentów, należy pamiętać, że art. 13 ustawy z 15.04.2011 r. o działalności leczniczej (Dz.U. z 2018 r. poz. 160 ze zm.) dopuszcza możliwość prowadzenia na terenie podmiotu leczniczego innej działalności niż działalność lecznicza, jednak działania te nie mogą być uciążliwe dla pacjenta lub przebiegu leczenia. Artykuł 20 ust. 1 UoPPiRP gwarantuje też pacjentom prawo do intymności. „Rozpytanie pacjentów” poprzez osobisty, aktywny kontakt ze strony studenta na terenie Jednostki mógłby dla pacjentów stanowić zarówno uciążliwość, jak i naruszenie prawa do intymności.
Podsumowując temat badanie ankietowe wśród pacjentów
Za zasadne i celowe uznać należy przekazanie niniejszego stanowiska bezpośrednio wnioskodawcy, przy założeniu, iż akceptowalną formą jest propozycja wyrażenia zgody przez Jednostkę na przeprowadzenie badania ankietowego zakładającego: dostarczenie do akceptacji przygotowanych formularzy, a po jej udzieleniu, wyłożenie ich w ustalonym miejscu celem wypełnienia wyłącznie przez zainteresowanych pacjentów na zasadzie pełnej dobrowolności i całkowitej anonimowości, bez gwarancji uzyskania zakładanych rezultatów ankietowych
